czyli dwunasty budżet Petera Costello

(Canberra) W politycznie bardzo podnieconej atmosferze, federalny minister skarbu Peter Costello wniósł swój dwunasty, bardzo wyraźnie przedwyborczy pakiet budżetowy do izby niższej federalnego parlamentu w Canberze.

Zatrudnienie wysokie a bezrobocie niskie

Budżet federalny na kolejny rok finansowy powinien spotkać się z uznaniem wielu, choć nie wszystkich Australijczyków. Na pierwszy rzut oka ma dość hojny, lecz jednocześnie umiarkowany, rozsądny wydźwięk. Wyborcy otrzymują redukcje podatkowe - wprawdzie w dwóch ratach - zwiększone subsydia na odpłatną opiekę nad małymi dziećmi oraz podatkowe zachęty do podejmowania i zwiększenia wpłat i odpisów z pensji do funduszów emerytalnych. Zapowiadane jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego i obniżenie inflacji. Powinno to zapobiec podnoszeniu przez bank centralny stopy procentowej mimo wzrostu płac i dochodów.

Jest to ważne dla rodzin obciążonych poważnymi spłatami pożyczek hipotecznych. Istotnie wzrastają budżetowe nakłady na edukację. Wśród innych szczególnie uwzględnionych dziedzin są służba zdrowia, pomoc dla osób starszych oraz, oczywiście, obrona i bezpieczeństwo, służby specjalne. Zatrudnienie pozostanie wysokie - bezrobocie niskie.

Po raz drugi podczas bieżącej kadencji rządu, federalny budżet zakłada mniejszą niż w poprzednim roku nadwyżkę budżetową i jednocześnie znacznie zwiększa wydatki. Jednak nadwyżka budżetowa pozostaje na wcale wysokim poziomie i zakładany jest istotny wzrost dodatniego salda budżetowego w okresie następnych dwóch finansowych lat.

Wyższe progi podatkowe i ulgi

Pakiet budżetowy zawiera redukcje osobistego obciążenia podatkowego drogą podwyższenia progów podatkowych oraz inne ulgi podatkowe. Zakłada wzrost nakładów na szkolnictwo i edukację wyższą oraz kształcenie zawodowe, transport kołowy i kolejowy oraz infrastrukturę gospodarowania zasobami wodnymi. Zwiększa podatkowe i bezpośrednie subsydiowanie odpłatnej opieki nad małymi dziećmi, także w wieku przedszkolnym. Wreszcie zwiększa subsydia na składki emerytalne osób o niskich i niższych dochodach.

W roku finansowym 2007/2008 (od czerwca do czerwca) federalny rząd zamierza wydać rekordową dotychczas kwotę $235,6 mld - o $14 mld więcej niż w bieżącym roku dobiegającym końca 30 czerwca. Wskutek wzrostu federalnych dochodów, suma zakładanych wydatków budżetowych jako proporcja produktu krajowego brutto pozostaje na dotychczasowym poziomie 21,5 proc.

Wpływy budżetowe wzrosną o $11 mld do $246,8 mld lecz jako odsetek PKB lekko spadną z 22,8 proc. PKB do 22,5 proc. PKB. Dokumenty budżetowe zakładają nadwyżkę budżetową wysokości $10,6 mld - czyli jeden proc. PKB - w porównaniu do zakładanej nadwyżki $13,6 mld w bieżącym roku finansowym i aktualnej kwoty $15,8 mld w 2005/2006 roku. Fiskalna nadwyżka budżetowa ma zmniejszyć się z $11,9 mld w ubiegłym fiskalnym roku do $10 mld. Innymi słowy, z 1,2 proc. produktu krajowego brutto do 0,9%.

Komu lepiej?

Pozwala to rządowi na ściśle ukierunkowaną hojność, skierowaną na zatrudnienie, edukację, opiekę socjalną, obronność, służby bezpieczeństwa i wywiadów, podbudowanie niektórych aspektów służby zdrowia, wspieranie eksportu i przemysłu. Ponownie zwiększono subsydiowanie żłobków, przedszkoli, zwiększono lub rozszerzono bonifikaty dla pracujących rodziców korzystających z ośrodków opieki nad dziećmi.

Zakładany wzrost produktu krajowego brutto o 3,75 proc. w 2007/2008 roku finansowym jest zdecydowanie szybszy niż 2,5 proc. w bieżącym roku i 2,9 proc. w poprzednim. Przy czym rolniczy produkt krajowy brutto w bieżącym 2006/2007 r. prawdopodobnie spadnie o 20 proc wskutek suszy. Natomiast w nadchodzącym roku finansowym wzrośnie o 18 proc. Pozarolniczy PKB wzrośnie z 2,9 proc. w ubiegłym roku do 3 proc. w bieżącym roku i 3,5 proc. w nadchodzącym 2007/2008 r.

Eksport - import

Eksport towarów i usług ma wzrosnąć o 5 proc., w porównaniu do 3-procentowego wzrostu w bieżącym roku i 2,2 proc. w poprzednim. Zakładane jest nieco niższe tempo wzrostu importu: 6,5 proc w 2007/2008 roku finansowym w porównaniu do zakładanych 8,5 proc. w bieżącym roku i rzeczywistych 7,2 proc w poprzednim. Wzrost niedoboru w relacji eksportu i importu powinien istotnie zmniejszyć do 0,5 punku procentowego, w porównaniu do 1,25 proc. w bieżącym roku i 1,1 proc w ubr.

Koszyk cen detalicznych

Zakładane jest dalsze obniżenie do 2,5 proc. rocznie inflacji mierzonej wzrostem koszyka cen detalicznych (Consumer Price Index). To łatwo zmieści się w parametrach używanych przez bank centralny Reserve Bank of Australia (RBA) przy ustalaniu oficjalnej stopy procentowej. W bieżącym roku finansowym inflacja mierzona koszykiem cen detalicznych wyniesie około 2,75 proc. W 2005/2006 r. wyniosła 3,2 proc. Innym miernikiem inflacji jest tzw. deflator PKB. Zasadniczo jest to trafniejszy wskaźnik pod względem oceniania i prognozowania ogólnej sytuacji ekonomicznej. Ten wskaźnik na 2007/2008 rok też wynosi 2,5 proc., co sugeruje, że realny wzrost nakładów budżetowych - w tak zwanych cenach stałych - będzie mniejszy od wykazanego w dokumentach budżetowych.

Brakuje rąk do pracy

Ogólny zakładany wzrost zatrudnienia będzie nieco wolniejszy - 1,5 proc. w 2007/2008 r. w porównaniu do 2,5 proc. w roku bieżącym i 2,2 proc. w poprzednim. Po prostu zaczyna brakować siły roboczej. To jest powodem zachęcania nawet kobiet z małymi dziećmi do powrotu do pracy zarobkowej. Natomiast ludzi starszych - żeby wciąż pozostawali w pracy.

Zakładana stopa bezrobocia w 2007/2008 wynosi 5 proc., w porównaniu do zakładanych 4,75 proc. w bieżącym roku i 5,1 proc. w ubieglym roku. O 5 tysięcy osób ma być podniesiona zakładana kwota przyjmowania imigrantów z fachowymi kwalifikacjami.

Wzrosną progi podatkowe

Obniżenie osobistych podatków od dochodów jest rozłożone na dwa lata. Wprawdzie próg dochodów nie podlegających opodatkowaniu pozostaje na poziomie $6000 rocznie, a więc bez zmian. Natomiast od 1 lipca 2007 r. próg dochodów obciążanych podatkiem wysokości 15 proc. wzrasta z $25 000 rocznie do $30 000 rocznie. Od 1 lipca następnego roku, próg dla 30-procentowej skali podatkowej wzrośnie do $80 000. Następnie, też od 1 lipca 2008 roku, 40-procentowa stawka będzie obowiązywać od $80 001 rocznie do $180 000 rocznie i dopiero powyżej tego wkroczy 45-procentowa stawka podatkowa.

Bonifikata na opiekę nad dziećmi - Child Care Benefit - wzrośnie o 10 proc. od 1 lipca br. Próg ulgi podatkowej Child Care Tax Rebate CCTR, pokrywającej 30 proc. wydatków na opłatę za opiekę nad dziećmi wzrośnie do $4200 rocznie na każde dziecko.

Eugeniusz Bajkowski